Odpowiedzi MEN na najczęściej zadawane pytania dotyczące reformy edukacji – część 3

1. Szkoły działające w schroniskach dla nieletnich i aresztach śledczych,  miasto na prawach powiatu chce ująć w swojej sieci.  Z informacji uzyskanych przez urzędników przygotowujących uchwałę wynika, iż nie rozpoczęto jeszcze  przekształceń w tych szkołach. Czy  je należy ująć w uchwale, o której mowa w art. 206 ust. 1  ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U z 2017 r. poz. 60)? Są szkołami publicznymi, działającymi zgodnie z ustawą o systemie oświaty. Realizują takie same podstawy programowe, programy nauczania jak szkoły „wolnościowe”. Były ujęte dotychczas w sieci.

Wszystkie szkoły objęte przez system oświaty (z wyjątkiem szkół artystycznych) niezależnie od tego jakie podmioty są ich organami prowadzącymi podlegają zmianom organizacyjnym opisanym w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60). Wykazywanie szkół w uchwałach w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego powinno odbywać się na zasadach opisanych w ww. ustawie. Zgodnie z art. 213 ustawy, w sieci szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz sieci szkół specjalnych należy wykazać wszystkie szkoły publiczne niezależnie od tego kto jest ich organem prowadzącym.

2. Zgodnie z art. 129 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy dotychczasowe gimnazjum można przekształcić w trzyletnie liceum ogólnokształcące, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy zmienianej w art. 15, w brzmieniu dotychczasowym. Czy w przypadku złożenia wniosku, o którym mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy przez osobę prawną niebędącą JST, organ jednostki samorządu terytorialnego, której zadaniem własnym jest prowadzenie liceum ogólnokształcącego i na terenie której będzie ono funkcjonowało może odmówić osobie prawnej dokonania przedmiotowej zmiany zezwolenia, o którym mowa w art. 58 ust. 3 ustawy zmienianej w art. 15 ww. ustawy, w sytuacji, gdyby utworzenie kolejnego publicznego liceum ogólnokształcącego na terenie powiatu nie stanowiło korzystnego uzupełnienia sieci szkół?

W wyżej opisanym przypadku, zgodnie z art. 141  ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60)  organ jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 139 ust. 11 tej ustawy, odmawia dokonania zmiany jedynie w przypadku nieprzedłożenia odpowiednio dokumentów, o których mowa w art. 139 ust. 4 tej ustawy.  Przepisy ww. ustawy nie uprawniają natomiast do badania, czy liceum powstałe z przekształcenia gimnazjum korzystnie uzupełnia sieć na terenie powiatu.

3. Czy istnieje możliwość przekształcenia sześcioklasowych szkół podstawowych filialnych o strukturze obejmującej klasy I-VI w  ośmioklasowe szkoły podstawowe filialne obejmujące  swą strukturą klasy I-VIII w trybie art. 117 ust. 3 i 7 ww. ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe?

Nie ma takiej możliwości.

Zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) z dniem 1 września 2017 r. każda dotychczasowa sześcioletnia szkoła podstawowa obejmująca klasy I–VI stanie się ośmioletnią szkołą podstawową obejmującą klasy I–VIII, a dotychczasowa szkoła podstawowa obejmująca strukturą organizacyjną część klas sześcioletniej szkoły podstawowej, w tym szkoła podstawowa filialna, stanie się ośmioletnią szkołą podstawową obejmującą strukturą organizacyjną te same klasy szkoły podstawowej.

Przepisy art. 95 ust. 2–5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), która co do zasady wejdzie w życie z dniem 1 września 2017 r., stanowią, że w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogą być tworzone samodzielne szkoły podstawowe obejmujące strukturą organizacyjną klasy I–III albo klasy I–IV. Ponadto, w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogą być tworzone szkoły podstawowe filialne obejmujące strukturą organizacyjną klasy I–III albo klasy I–IV. Szkoła filialna może być podporządkowana organizacyjnie szkole podstawowej obejmującej strukturą organizacyjną klasy I–VIII. Szkole podstawowej obejmującej strukturą organizacyjną klasy I–VIII mogą być podporządkowane organizacyjnie nie więcej niż dwie szkoły filialne.

Jednocześnie, mocą art. 358 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe zastrzeżono, że przepisów art. 95 ust. 2–5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe nie stosuje się do szkół podstawowych obejmujących strukturą organizacyjną część klas szkoły podstawowej, w tym szkół filialnych, utworzonych przed dniem 20 stycznia 2017 r.

Oznacza to, że do dnia 20 stycznia br. na podstawie art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogły być tworzone szkoły obejmujące część klas szkoły podstawowej, w tym także szkoły filialne.

Zarówno zgodnie z  art. 61 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, jak  i zgodnie z art. 95 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe szkoła filialna to szkoła obejmująca swoją strukturą organizacyjną część klas szkoły podstawowej. Co oznacza, że nie  może ona swą strukturą organizacyjną obejmować wszystkich klas szkoły podstawowej.

Na podstawie art. 117 ust. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego albo osoba prawna niebędąca jednostką samorządu terytorialnego lub osoba fizyczna prowadząca publiczną szkołę podstawową, której organizacyjnie jest podporządkowana szkoła filialna, może postanowić o zwiększeniu liczby klas objętych strukturą organizacyjną szkoły filialnej.

Niemniej, nie jest możliwe utworzenie szkoły filialnej z klasami I–VIII, ponieważ posiadanie wszystkich klas szkoły podstawowej jest cechą tylko i wyłącznie szkół podstawowych o pełnej strukturze organizacyjnej i nie dotyczy szkół filialnych. Tworzenie szkół filialnych obejmujących swoją strukturą organizacyjną wszystkie klas szkoły podstawowej nie było i nie jest prawnie dopuszczalne.

4. Czy w przypadku sześcioletniej szkoły podstawowej, która staje się szkołą ośmioletnią, podejmowana uchwała intencyjna, a następnie tzw. właściwa (do 31 marca 2017 r.) może być jednocześnie uchwałą w myśl art. 117 ust. 4 stwierdzającą przekształcenie szkoły sześcioletniej w ośmioletnią? Czy musi być oddzielna uchwała, a jeśli tak, to czy może być podjęta na jednej sesji razem z uchwała intencyjną?
5. Kwestia podejmowania uchwał stwierdzających przekształcenie szkół. Część jst planuje podjąć takie uchwały na sesjach w lutym/marcu równolegle z uchwałami dot. dostosowania sieci szkół. Wydaje się to – wg nadzoru prawnego wojewody – niedopuszczalne, skoro uchwały te mają stwierdzać przekształcenie, które z mocy prawa nastąpi dopiero 1 września 2017 r. Uchwały te powinny być podejmowane raczej dopiero po tej dacie.

Ad. 4 i 5. Zarówno uchwała, o której mowa w art. 206 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r.  Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60), jak i uchwała, o której mowa w  art. 210 tej ustawy, mają ustalony ustawowo unikatowy tryb legislacyjny. Proces legislacji uchwały, o której mowa w art. 117 ust. 4 tej ustawy, (a także innych uchwał deklaratoryjnych) przebiega na zasadach ogólnych. Ponadto, uchwały stwierdzające przekształcenie szkoły z mocy prawa (uchwały deklaratoryjne) powinny być podejmowane po nastąpieniu przekształcenia z mocy prawa, wynikającego z przepisów ustawowych.

6. Czy w przypadku prowadzenia przez powiat publicznego gimnazjum, gmina (w treści uzasadnienia i w załączniku)  czy powiat w swej uchwale zamieszcza informacje dotyczące tego gimnazjum?

W tym przypadku warunki przekształcenia gimnazjum w uchwale o dostosowaniu sieci szkół do nowego ustroju zamieszcza powiat. Natomiast jeśli gimnazjum miało ustalony obwód, to w uchwale podejmowanej przez gminę powinna być zamieszczona informacja o obwodzie klas dotychczasowego gimnazjum prowadzonego przez powiat.  Ponadto, jeżeli gimnazjum prowadzone przez powiat nie zostanie przekształcone w szkołę innego typu, to w ww. uchwale podejmowanej przez gminę powinna znaleźć się informacja o obwodzie tego gimnazjum.

7. Jeśli gimnazjum zostanie włączone do szkoły podstawowej, a organ prowadzący chciałby zmienić siedzibę tej szkoły podstawowej na siedzibę dotychczasowego gimnazjum, to czy jest to możliwe uchwałą w sprawie projektu dostosowania sieci? Prawnik jst uważa, że taka możliwość wynika z art. 129 ust. 14:. W przypadku publicznej szkoły tworzonej zgodnie z ust. 1 i ust. 3 pkt 1–4 oraz pkt 9 i 10, która rozpoczyna działalność z dniem 1 września 2017 r., przepisów art. 59 ustawy zmienianej w art. 15, w brzmieniu dotychczasowym, nie stosuje się. Stanowisko to pozostaje w sprzeczności z art. 206 ust. 6: …nie dokonuje się (…) likwidacji, przekształceń szkół innych niż dokonywane na podstawie przepisów niniejszej ustawy. Zmiana siedziby szkoły podstawowej to przekształcenie, powinien więc zostać zastosowany art. 59. Stanowisko jst wywołało duży protest rodziców. Stanowisko kuratorium i nadzoru prawnego wojewody jest odmienne niż jst. Jest prośba o wykładnię art. 129 ust. 14.

Zgodnie z art. 206 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r.  Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, na podstawie uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju nie dokonuje się zakładania szkół, o których mowa w art. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w tym szkół podstawowych o niepełnej strukturze organizacyjnej i szkół podstawowych filialnych, likwidacji i przekształceń szkół innych niż dokonywane na podstawie przepisów niniejszej ustawy.  Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe nie zawiera regulacji dotyczących zmiany siedziby szkoły.

Zmiana siedziby szkoły, w opinii Ministerstwa, powinna odbywać się na podstawie przepisów art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.).

Zgodnie z ww. artykułem  szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych – uczniów), właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu. Szkoła lub placówka prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, wydawanej w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w przypadku przekształcenia szkoły lub placówki.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty nie zawiera definicji przekształcenia. Stosownie do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt I OSK 3045/13, siedzibą szkoły jest dokładnie wskazany adres, pod którym się ona mieści, a nie jedynie oznaczenie miejscowości. Przeniesienie siedziby szkoły stanowi przekształcenie szkoły w rozumieniu art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a zatem dokonanie zmiany siedziby szkoły powinno zostać przeprowadzone zgodnie z odpowiednio zastosowanymi przepisami ustawy dotyczącymi likwidacji szkoły.

8. Czy w uchwale podejmowanej na podstawie art. 213 PWUPO należy wykazać niepubliczne szkoły policealne prowadzone przez inne organy na terenie powiatu, a jeżeli tak, to czy mają być to wyłącznie szkoły dotowane, czy wszystkie?

Zarówno w uchwale, o której mowa w art. 206 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, jak i uchwale, o której mowa w  art. 213 tej ustawy, powinny być wykazywane jedynie szkoły publiczne.

9. Uchwała z art. 210 PWUPO stanowi akt prawa miejscowego, wobec tego ZZ opiniują ją w terminie 30 dniowym. Czy to oznacza, że OP musi uzyskać opinię KO oraz ZZ w sprawie projektu, do końca lutego 2017, a więc podjąć uchwałę z art. 206 PWUPO najpóźniej do 9 lutego 2017 r.?

Związki zawodowe opiniują jedynie uchwały  w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego.

10. Kto zwraca się o opinię, o której mowa w art. 132?

Przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe nie wskazują na obowiązek przedłożenia pozytywnej opinii kuratora oświaty w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków nauki, opieki i wychowania, w tym warunków realizacji podstawy programowej, przez wnioskodawcę ubiegającego się o zmianę zezwolenia na założenie niesamorządowego gimnazjum publicznego. A zatem obowiązek uzyskania opinii kuratora oświaty, o której mowa w art. 132 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, ciąży na organie wydającym decyzję w przedmiocie zmiany zezwolenia.

11. Nazwy szkół ponadgimnazjalnych w specuchwale. W obecnym systemie funkcjonują zespoły szkół ponadgimnazjalnych lub szkolno – gimnazjalnych. Jednostka samorządu terytorialnego zamierza po 2019 roku zmienić nazwę zespołu szkół ponadgimnazjalnych na zespół szkół ponadpodstawowych. Czy może dokonać tej zmiany w podjętej uchwale w sprawie sieci szkół?

Uchwały, o których mowa w art. 210 i 217 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe stanowią akty założycielskie szkół, o których mowa w 117 ust. 6 i 7, art. 129 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1, 2 i 9, art. 182 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 200 ust. 1, art. 201 ust. 1 pkt 1, 3 i 5, ust. 2 pkt 1, 3, 5 i 7 oraz ust. 3 pkt 1, 3, 5 i 7 tej ustawy, prowadzonych przez daną jednostkę samorządu terytorialnego. Nazwa zespołu nie powinna być zmieniana ww. uchwałami. Ww. uchwały nie stanowią aktów założycielskich zespołu.

12. Czy szkoły mistrzostwa sportowego o strukturze klas IV-VI można będzie przekształcić  w szkoły o strukturze IV-VIII czy tylko I-VIII?

Zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) z dniem 1 września 2017 r. każda dotychczasowa sześcioletnia szkoła podstawowa obejmująca klasy I–VI stanie się ośmioletnią szkołą podstawową obejmującą klasy I–VIII, a dotychczasowa szkoła podstawowa obejmująca strukturą organizacyjną część klas sześcioletniej szkoły podstawowej stanie się ośmioletnią szkołą podstawową obejmującą strukturą organizacyjną te same klasy szkoły podstawowej.

Przepisy art. 95 ust. 2–5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), która co do zasady wejdzie w życie z dniem 1 września 2017 r., stanowią, że w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogą być tworzone samodzielne szkoły podstawowe obejmujące strukturą organizacyjną klasy I–III albo klasy I–IV. Ponadto, w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogą być tworzone szkoły podstawowe filialne obejmujące strukturą organizacyjną klasy I–III albo klasy I–IV. Szkoła filialna może być podporządkowana organizacyjnie szkole podstawowej obejmującej strukturą organizacyjną klasy I–VIII. Szkole podstawowej obejmującej strukturą organizacyjną klasy I–VIII mogą być podporządkowane organizacyjnie nie więcej niż dwie szkoły filialne.

Jednocześnie, mocą art. 358 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe zastrzeżono, że przepisów art. 95 ust. 2–5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe nie stosuje się do szkół podstawowych obejmujących strukturą organizacyjną część klas szkoły podstawowej, w tym szkół filialnych, utworzonych przed dniem 20 stycznia 2017 r. Oznacza to, że do dnia 20 stycznia br. na podstawie art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r.  o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami, mogły być tworzone szkoły obejmujące część klas szkoły podstawowej, w tym także szkoły filialne.

Na podstawie art. 117 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego albo osoba prawna niebędąca jednostką samorządu terytorialnego lub osoba fizyczna prowadzące publiczną szkołę podstawową obejmującą część klas szkoły podstawowej może postanowić o zwiększeniu liczby klas objętych strukturą organizacyjną ośmioletniej szkoły podstawowej obejmującej część klas szkoły podstawowej.

Powyższe oznacza, że organ prowadzący, utworzonej przed 20 stycznia 2017 r., publicznej szkoły podstawowej obejmującej swą strukturą organizacyjną klasy IV–VI szkoły podstawowej może na postawie art. 117 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe zwiększyć liczbę klas do IV–VIII.

Posiadanie wszystkich klas szkoły podstawowej jest cechą tylko i wyłącznie szkół podstawowych o pełnej strukturze.

13. Czy w sytuacji, gdy w gminie np. nie ma woli przekształcenia dotychczasowego gimnazjum i władze  gminy nie planują zmiany dot. sieci, rada gminy posiada, na mocy art. 211 cytowanej ustawy, delegację do niepodejmowania uchwały, o której mowa w art. 210 ?  Czy w tej sytuacji możliwość niepodejmowania dotyczy również uchwały, o której mowa w art. 206 cyt. ustawy?

Regulacje zawarte w art. 211 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe opisują konsekwencje niepodjęcia ww. uchwały, co nie zmienia faktu, że organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mają obowiązek podjęcia tych uchwał. Zawarte w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe przepisy obligują rady gmin i rady powiatów do podjęcia uchwał nawet w przypadku braku zamiaru przekształcania (włączania) gimnazjów w szkoły innego typu. Na mocy tych uchwał ustala się między innymi plany sieci ośmioletnich szkół podstawowych prowadzonych przez gminy oraz obwody publicznych ośmioletnich szkół podstawowych.

14. Gminy mają problem ze stosowaniem art. 206 ust. 4 w zakresie ujmowania w uchwałach zmian uchwał  o sieci przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w zakresie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.

Uchwała w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego może obejmować zmianę uchwały o sieci przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w zakresie oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, jeśli wcześniej jednostka samorządu terytorialnego np. podjęła decyzję o utworzeniu w danej szkole podstawowej oddziałów przedszkolnych  lub zdecydowała o przekształceniu szkoły podstawowej poprzez likwidację wszystkich oddziałów przedszkolnych w danej szkole podstawowej.

15. Problemy w zakresie:
    a) określania w planie sieci publicznych szkół prowadzonych przez inne organy (np. szkoły resortowe, przekazane do prowadzenia na podstawie art. 5 ust. 5g ustawy o systemie oświaty, gimnazja bezobwodowe prowadzone na mocy porozumienia przez powiat, które nie są przekształcane ani włączane do innych typów szkół
    b) zawierania w treści ww. uchwały zapisów dotyczących przekształceń następujących z mocy prawa,
    c) zawierania w planie sieci szkół ponadpodstawowych szkoły policealnej prowadzonej przez samorząd województwa,

W uchwale, o której mowa w art. 206, powinny być wykazane wszystkie szkoły podstawowe i gimnazja (klasy gimnazjalne w szkołach innego typu) prowadzone przez gminę, a także inne publiczne szkoły podstawowe i gimnazja (w tym szkoły przekazane na podstawie art. 5 ust. 5g ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz szkoły założone na podstawie zezwolenia), które funkcjonują na terenie danej gminy, jeśli ustalono im obwody.

W uchwale, o której mowa w art. 213, powinny być wykazane wszystkie (w tym szkoły przekazane na podstawie art. 5 ust. 5g ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty oraz szkoły założone na podstawie zezwolenia) publiczne szkoły ponadgimnazjalne, publiczne szkoły ponadpodstawowe i publiczne szkoły specjalne niezależnie od tego, kto jest ich organem prowadzącym. Powinny być wykazane również szkoły policealne prowadzone przez samorząd województwa.

W treści uchwały nie zawiera się zapisów dotyczących przekształceń następujących z mocy prawa, niemniej wszystkie szkoły powstałe w wyniku zmian organizacyjnych zachodzących z mocy prawa powinny być wykazane w planie sieci szkół.

16. Jeżeli powiat, na podstawie porozumienia z gminą, prowadzi gimnazjum w zespole (lub liceum prowadzone przez gminę), to czy można wygasić gimnazjum/liceum bez zmiany warunków porozumienia?

Wygaszanie gimnazjum jako typu szkoły w dotychczasowym ustroju szkolnym następuje z mocy prawa. Zgodnie z art. 127 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) z dniem 1 września 2017 r. likwiduje się klasę I, a w latach następnych kolejne klasy dotychczasowego gimnazjum. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej dotychczasowe gimnazjum (w analizowanym przypadku rada powiatu prowadzącego gimnazjum), w terminie do dnia 30 listopada 2019 r., w drodze uchwały, stwierdza zakończenie jego działalności. W latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 do dotychczasowego gimnazjum stosuje się przepisy dotychczasowe. Na rok szkolny 2017/2018 nie przeprowadza się postępowania rekrutacyjnego do klasy I dotychczasowego gimnazjum. Nie jest wymagana zmiana porozumienia w przypadku wygaszania gimnazjum.

Natomiast trzyletnie liceum ogólnokształcące nie podlega wygaszeniu, lecz przekształceniu z mocy prawa w czteroletnie liceum ogólnokształcące z dniem 1 września 2019 r. Zgodnie z art. 146 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe z dniem 1 września 2019 r. dotychczasowe trzyletnie liceum ogólnokształcące staje się czteroletnim liceum ogólnokształcącym. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej dotychczasowe trzyletnie liceum ogólnokształcące (w tym przypadku rada gminy prowadzącej liceum), w terminie do dnia 30 listopada 2019 r., w drodze uchwały, stwierdza jego przekształcenie w czteroletnie liceum ogólnokształcące. Uchwała ta stanowi akt założycielski czteroletniego liceum ogólnokształcącego. Również w tym przypadku nie jest wymagana zmiana porozumienia na prowadzenie liceum.

Ponadto, zgodnie z art. 348 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe porozumienia zawarte na podstawie art. 5 ust. 5b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz 1943, z późn. zm.), pozostają w mocy, z zastrzeżeniem art. 138 ust. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (porozumienia dotyczące prowadzenia gimnazjum, w przypadku gdy nie dojdzie do przekształcenia gimnazjum w inny typ szkoły albo włączenia gimnazjum do szkoły innego typu pozostają w mocy aż do czasu likwidacji klas dotychczasowego gimnazjum).

17. Zgodnie z art. 211 organ JST może nie podjąć uchwały, o której mowa w art. 210:
    czy oznacza to, że może również nie podejmować uchwały, o której mowa w art. 206 ust. 1?
    czy bez względu na to, że organ JST nie zamierza podjąć uchwały, o której mowa w art. 210, to musi podjąć uchwałę, o której mowa w art. 206 i przekazać ją do zaopiniowania kuratorowi oświaty i związkom zawodowym?

Z przepisu art. 206, art. 210, art. 213 i art. 217 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) wynika obowiązek podjęcia uchwał w sprawie (projektu) dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego niezależnie zamiarów gmin i powiatów dotyczących przekształcenia (włączenia) gimnazjum w szkołę innego typu. Uchwałę w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego podejmuje się po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty.

18. Czy w uchwale określonej w art. 206 ust. 1 zamieszcza się również szkoły publiczne, którym nie wyznaczono obwodu, prowadzone przez organy inne niż JST.

Zgodnie z art. 206 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) w uchwale rady gminy w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego w części dotyczącej planu sieci szkół publicznych (szkół podstawowych i gimnazjów) określa się granice obwodów szkół publicznych mających siedzibę na obszarze gminy, prowadzonych przez gminę, a także przez inne organy.

W uchwale zatem nie zamieszcza się szkół publicznych, które nie mają ustalonego obwodu, prowadzonych przez organy inne niż gmina.

 Czy można utworzyć zespół, w którego skład wejdzie szkoła podstawowa i liceum lub szkoła podstawowa i szkoła branżowa I stopnia? Jeżeli tak to, czy wymagana jest pozytywna opinia kuratora oświaty?

Zarówno obecnie obowiązujący przepis art. 62 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), jak i przepis art. 91 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59) przewiduje możliwość połączenia w zespół szkół różnego typu. Art. 91 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, który wejdzie w życie z dniem 1 września 2017 r., nie wymaga dla tej czynności uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty. Pozytywna opinia kuratora oświaty jest wymagana jedynie dla połączenia w zespół szkoły podstawowej i gimnazjum do dnia 31 sierpnia 2017 r.

Zgodnie z art. 307 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) czynności podejmowane na rok szkolny 2017/2018 i następne lata szkolne dotyczące organizowania i prowadzenia kształcenia, wychowania i opieki w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty, oraz realizowania zadań oświatowych w tych latach szkolnych, są podejmowane zgodnie z przepisami ustawy – Prawo oświatowe oraz ustaw zmienianych w art. 4 i art. 15, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a także zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie tych ustaw, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Oznacza to, że połączenie szkoły podstawowej i np. branżowej szkoły I stopnia w zespół szkół, który zacznie funkcjonowanie od dnia 1 września 2017 r., należy przeprowadzić zgodnie z art. 91 ustawy – Prawo oświatowe.

20. Jeżeli gmina podjęła uchwałę o zamiarze likwidacji szkoły, to taka szkoła na obecny stan funkcjonuje i powinna być wykazana w obecnej sieci szkół, a nie tak, jak robią gminy – nie uwzględniają tej szkoły w obecnej sieci. – Prośba, aby zamieścić informację na ten temat na stronie MEN.

Zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych – uczniów), właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu. Szkoła lub placówka publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, wydawanej w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w przypadku przekształcenia szkoły.

Powyższe oznacza, że w planie sieci szkół określonym w uchwale rady gminy (rady powiatu) w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego powinny zostać wykazane wszystkie szkoły, co do których nie zostały zakończone procedury ich likwidacji, tj. jeżeli na dzień podejmowania uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego nie została podjęta, po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, ostateczna uchwała o likwidacji danej szkoły, szkoła taka powinna zostać uwzględniona w planie sieci szkół.

21. W uzasadnieniu do uchwały powinno być uszczegółowione miejsce realizacji zajęć –powinny być podane wszystkie miejsca realizacji zajęć (np. oddziały klas I–III w budynku A, a oddziały IV–VIII w budynku B). Powyższy zapis nie wynika wprost z przepisu, a jest bardzo istotny przy opiniowaniu uchwał.

Zgodnie z treścią art. 206 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) w uchwale rady gminy w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, a nie w jej uzasadnieniu, wskazuje się adresy siedzib wszystkich szkół wykazanych w planie sieci oraz adresy innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Podejmując uchwałę w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego, rada gminy dąży do tego, aby ośmioletnie szkoły podstawowe były szkołami o pełnej strukturze organizacyjnej i funkcjonującymi w jednym budynku lub jego bliskiej lokalizacji. W ocenie MEN, w uchwale i uzasadnieniu należy zawrzeć jak najbardziej kompletne informacje pozwalające kuratorowi na wydanie opinii w trybie art. 208 ww. ustawy.

 Kwestia przekształceń gimnazjów wchodzących w skład placówek np. centrów edukacji zawodowej; formalnie przekształceniu powinna podlegać cała placówka, skoro gimnazjum nie jest odrębną jednostką organizacyjną; jedynym podmiotem jest tu placówka; inaczej niż w przypadku zespołów – problem zgłasza nadzór prawny wojewody, uważając, że w tym przypadku nie można np. w SOSW włączyć gimnazjum do SP, tylko należy pozostawić do wygaszenia.

Przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) nie przewidują szczególnych rozwiązań dla szkół zorganizowanych w placówkach. Wszystkie szkoły funkcjonujące w placówkach, tj. w ośrodkach (np. gimnazja specjalne w MOW, MOS, SOSW) i innych placówkach (np. gimnazja dla dorosłych w CKU) podlegają przekształceniom na zasadach ustalonych ww. ustawie. Odpowiednio, możliwe jest np. włączenie gimnazjum do szkoły innego typu w ramach placówki.

23. Zespół szkół, w skład którego będzie wchodziła szkoła podstawowa i punkt przedszkolny. Jak postępować w przypadku obecnie funkcjonującego zespołu, w którym funkcjonuje szkoła podstawowa, gimnazjum i punkt przedszkolny? Czy po przekształceniach może funkcjonować zespół, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa i punkt przedszkolny?

Zespół publicznych szkół obejmujący szkołę podstawową (przy której zorganizowano punkt przedszkolny) oraz gimnazjum, zgodnie z art. 191 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60), z dniem 1 września 2017 r. staje się ośmioletnią szkołą podstawową, przy której zorganizowany jest punkt przedszkolny, a nie zespołem obejmującym szkołę podstawową i punkt przedszkolny.

24. Czy będzie konieczność zmiany REGON w związku z zaplanowanymi przekształceniami szkół/

Kwestia numerów REGON, w związku ze reformą systemu oświaty, zostanie uregulowana w ustawie o zmianie ustawy o systemie informacji oświatowej (obecnie art. 6 ww. projektu ustawy). Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie informacji oświatowej został w dniu 14 lutego br. skierowany na Komitet Stały Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji. Konieczność nadania nowego numeru REGON będzie dotyczyła jedynie szkół powstałych z przekształcenia gimnazjów.

25. Zgodnie z przepisem art. 357 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe –  w sprawach wydawania przez kuratora oświaty opinii dotyczącej likwidacji lub przekształcenia szkoły lub placówki, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2017 r., stosuje się przepisy ustawy – Prawo oświatowe, tj. przede wszystkim 30-dniowy termin na wydanie opinii. Przepis ten wszedł  w życie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe tj. z dniem 26 stycznia 2017 r.  W mojej ocenie przepis odnosi się wyłącznie do spraw niezakończonych przed 01.09.2017r., a więc jeżeli likwidacja szkoły została przewidziana na dzień 31 sierpnia 2017r. należy uznać, że sprawa zakończyła się przed dniem 1 września 2017r., a więc przepis ten nie ma zastosowania i stosuje się dotychczasowe przepisy ustawy o systemie oświaty. W mojej opinii oznacza to, iż w przypadku rozpatrywania zgłoszonych do Kuratorium Oświaty  wniosków dotyczących planowanych likwidacji szkół (w celu uzyskania opinii ZKO)  należy stosować przepisy art. 59 UOSO, w tym 14-dniowy termin na wydanie ww. opinii.

Stan dotychczasowy – obowiązujący do dnia 26 stycznia 2017 r.

W sprawach wydawania przez kuratora oświaty opinii o zamiarze likwidacji (przekształcenia) szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego stosuje się przepisy art. 59 ust. 2 i 2c ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), zgodnie z którymi likwidacja takiej szkoły jest możliwa po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Opinia kuratora oświaty jest wydawana w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Przepisy ustawy o systemie oświaty nie dookreślają terminu wydania opinii, wobec czego kuratorzy oświaty w podstawach prawnych wydawanych postanowień przywołują art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446, z późn. zm.) stanowiący, że jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu.

Stan obowiązujący w okresie od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r.

Zgodnie z art. 357 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) w sprawach wydawania przez kuratora oświaty opinii dotyczącej likwidacji lub przekształcenia szkoły lub placówki, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2017 r., stosuje się przepisy ustawy – Prawo oświatowe. Przepis ten wszedł w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, a więc z dniem 26 stycznia 2017 r.

Art. 89 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59) stanowi, że opinia kuratora oświaty w przedmiocie zamiaru likwidacji (przekształcenia) szkoły prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego jest wydawana (w drodze zaskarżalnego postanowienia) w ciągu 30 dni od dnia doręczenia kuratorowi stosownego wystąpienia jednostki samorządu terytorialnego.

W związku z powyższym, w okresie od dnia 26 stycznia 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r. w odniesieniu do prowadzonych przez kuratorów oświaty postępowań administracyjnych w przedmiocie zaopiniowania zamiarów likwidacji (przekształceń) szkół należy stosować nowy 30-dniowy termin na wydanie opinii, a nie dotychczasowy termin 14-dniowy. Nowy termin dotyczy zarówno postępowań wszczętych na podstawie wniosków o wyrażenie opinii, które zostały kuratorom doręczone po dniu wejścia w życie przepisu art. 357 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, tj. po dniu 26 stycznia 2017 r., jak i postępowań wszczętych przed tą datą, które jednak nie zostały zakończone wydaniem przez kuratora rozstrzygnięcia.

Analogiczna konstrukcja dotycząca stosowania do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2017 r. nowych przepisów, tj. przepisów ustawy – Prawo oświatowe, występuje w innych intertemporalnych przepisach ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe dotyczących spraw administracyjnych kończących się wydaniem decyzji administracyjnej (postanowienia). W art. 306 ust. 3 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (który wszedł w życie z dniem 26 stycznia 2017 r.) określono, że sprawy o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu wszczęte na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 6 ustawy o systemie oświaty i niezakończone przed dniem 1 września 2017 r., rozpatruje się zgodnie z art. 45 ustawy – Prawo oświatowe, tj. zgodnie z nowymi przepisami.

Podobnie, art. 306 ust. 8 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe stanowi, że sprawy o nadanie szkole niepublicznej niespełniającej warunków określonych w art. 7 ust. 3 ustawy o systemie oświaty, uprawnień szkoły publicznej, w tym po uznaniu jej za eksperymentalną, na podstawie art. 86 ustawy o systemie oświaty, wszczęte i niezakończone przed dniem 1 września 2017 r., rozpatruje się zgodnie z art. 178 ustawy – Prawo oświatowe.

Również w art. 333 ust. 2 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe określono, że do wniosków o udzielenie zezwolenia na założenie szkoły lub placówki publicznej, złożonych zgodnie z art. 58 ust. 3 i 4 ustawy o systemie oświaty, i nierozpatrzonych przed dniem 1 września 2017 r., stosuje się przepisy art. 88 ustawy – Prawo oświatowe, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

We wszystkich powołanych przepisach jest mowa o sposobie załatwienia sprawy administracyjnej przez organ administracji publicznej wszczętej na podstawie wniosku złożonego w oparciu o przepisy dotychczasowe (ustawa o systemie oświaty), do rozpatrzenia której stosuje się przepisy ustawy – Prawo oświatowe. 

Stan obowiązujący od dnia 1 września 2017 r.

W sprawach wydawania przez kuratora oświaty opinii dotyczącej likwidacji lub przekształcenia szkoły lub placówki prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego stosuje się bezpośrednio przepis art. 89 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), który wszedł w życie z dniem 1 września 2017 r.

26. Czy dyrektor szkoły i przedszkola, który opracowuje arkusz organizacji, zwraca się po zasięgnięcie i opinii do wszystkich zakładowych organizacji związkowych działających na terenie placówki, będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli?

Zgodnie z art. 110 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, arkusz organizacyjny powinien być przesyłany do zaopiniowania do wszystkich zakładowych organizacji związkowych  będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli, działających na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego. Przepisy art. 110 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe, w zakresie organizacji związkowych, w części zasadniczej, są  tożsame z przepisami art. 63 ust. 14 pkt 3 ustawy. Różnica polega na dookreśleniu w art. 63 ust. 14 pkt 3 ustawy, że przedstawiciel związków zawodowych nie może być zatrudniony w szkole lub placówce, której konkurs dotyczy.

Kwestia uczestnictwa przedstawiciela zakładowej organizacji związkowej rozpatrywana była przez sądy administracyjne w kontekście  komisji konkursowej na stanowisko dyrektora szkoły. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 22 stycznia 2008 r. (sygn. III SA/Lu 493/07) stwierdził, iż „w pracach komisji konkursowej do wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły powinien uczestniczyć przedstawiciel takiego związku zawodowego, który zakresem swojego działania obejmuje szkołę lub placówkę, w której konkurs się odbywa, niezależnie od tego, czy pracownicy zatrudnieni w danej szkole (placówce) są członkami owego związku.